Asset Publisher Asset Publisher

Dąb Bartek zabezpieczony po złamaniu konara

3 czerwca na skutek zaistniałych warunków atmosferycznych (silne porywy wiatru i ulewny deszcz) odłamaniu uległa część konara pomnika przyrody dębu Bartka. Leśnicy z Nadleśnictwa Zagnańsk niezwłocznie zabezpieczyli drzewo. W najbliższym czasie, po konsultacji z ekspertami wykonane zostaną dalsze zabiegi pielęgnacyjne tj. przycięcie pozostałej części konara, wykonany zostanie także demontaż podpory.

Pomimo stałych działań zmierzających do zabezpieczenia stabilności drzewa w ramach projektu Lasów Państwowych w ramach dedykowanego mu Projektu ochrony, zachowania i promocji dębu Bartek – „Dąb Bartek. Nasz wspólny znajomy” gwałtowne zjawiska pogodowe i upływ czasu powodują, że drzewo ucierpiało – odłamaniu uległ fragment jednego z podpartych konarów po stronie południowo-wschodniej drzewa. Po odłamaniu wyraźnie widać było, że konar był spróchniały – badania wykonane wcześniej wskazywały na nieuchronność procesu brunatnej zgnilizny drewna wywołanej przez grzyby nadrzewne tj. żółciak siarkowy, czy chroniony ozorek dębowy.

Do prac zabezpieczających przystąpiono natychmiast. Leśnicy zlecili je miejscowemu zakładowi usług leśnych. Kolejne prace związane z przycięciem konara dla zapewnienia stabilności drzewa i demontaż podpory zlecone zostaną specjalistycznej firmie, która już wcześniej wykonywała prace przy Bartku.

Jeden z najsłynniejszych w Polsce pomników przyrody objęty jest przez Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Zagnańsk szeregiem działań ochronnych w ramach Projektu ochrony, zachowania i promocji dębu Bartek – „Dąb Bartek. Nasz wspólny znajomy http://www.dabbarteknaszwspolnyznajomy.pl/.

Bartek wiele już przetrwał – pożar, wichury, grzyby i związana z tym zgnilizna, a także podobne oberwanie części gałęzi i konarów. Podobne zdarzenia zanotowano w 1927, 1953, 1984, a ostatnio w 2021 roku.

W trosce o jak najdłuższe zachowanie drzewa wykonywano zabiegi mające na celu jego ratowanie, plomby, podpory poprawiające statykę, badania, ekspertyzy, odsłanianie korony. Był świadkiem wielu wydarzeń rosnąc na polanie na wysokiej skarpie rzeki Bobrzy – ponad 700 lat to dużo. Choć uznany pomnikiem przyrody w 1952 roku to już w 1934 roku odznaczony – uznany przez sąd konkursowy przyrodników pod przewodnictwem prof. Władysława Szafera za najokazalsze drzewo w granicach międzywojennej Polski. Jest jedną z największych atrakcji turystycznych regionu świętokrzyskiego.

Aby zapewnić mu i zwiedzającym bezpieczeństwo dąb Bartek jest stale monitorowany, a dla jego bezpieczeństwa leśnicy współpracują również z policją. Bartka i jego otoczenie można też oglądać online http://www.dabbarteknaszwspolnyznajomy.pl/multimedia/kamera-online

Wokół pomnikowego drzewa w ramach projektu leśnicy wybudowali też nowe ogrodzenie i ścieżkę edukacyjnoturystyczną, która jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Wydano również publikację o dziejach i znaczeniu dębu Bartka, dostępną w Nadleśnictwie Zagnańsk.

W ramach projektu od 2017 roku, intensyfikując prace ochronne wykonano także kompleksowe badania stanu zdrowia i warunków wzrostu, statyki, przeprowadzono działania dotyczące rozmnażania, wykonano gruntowną konserwację podpór i odciągów. Z dotychczasowych badań i ekspertyz wynikało, że dąb Bartek nie wymaga dodatkowych podpór, ani innego sposobu zabezpieczenia. Jego stan zdrowia i statyka są monitorowane. Efektem projektu jest wypracowanie przez leśników sposobu postępowania z wiekowymi drzewami, przydatnego dla ratowania innych pomników przyrody.

Na wykonanie zadań związanych z pracami ochronnymi zabezpieczono w 2025 roku z Funduszu Leśnego Lasów Państwowych 154 tys. zł. Na podstawie ekspertyz dendrologów i naukowców z innych dziedzin ze środków tych wykonywane są zabiegi pielęgnacyjne dotyczące drzewa oraz ewentualna kurtyzacja (ograniczenie koron) drzew sąsiadujących. Poprawione i poddane konserwacji zostaną podpory i odciągi – zgodnie z wytycznymi ekspertyzy Politechniki Łódzkiej. Przeprowadzone będą badania wnętrza Bartka, pod kątem jego wypełnienia. Wykonany został coroczny przegląd instalacji odgromowej, utrzymywany jest system monitorujący. Środki są też wydatkowane na utrzymanie porządku oraz innych niezbędnych prac dotyczących infrastruktury turystycznej wokół pomnika przyrody. Wykonana i utrzymana zostanie instalacja nawadniająca związana z zabezpieczeniem zaopatrzenia w wodę pomnika w okresach suszy.