Asset Publisher Asset Publisher

Uroczystości na Wykusie

Wykus to miejsce symboliczne dla regionu świętokrzyskiego, w którym od lat w połowie czerwca lokalna społeczność oddaje hołd legendarnym dowódcom – płk. Janowi Piwnikowi ps. "Ponury" oraz mjr. Eugeniuszowi Kaszyńskiemu ps. "Nurt" oraz ich żołnierzom. Tradycyjnie Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”-„Nurt” przygotowały bogaty program uroczystości, a ich organizację wspierają leśnicy, w szczególności Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu oraz Nadleśnictwa Suchedniów, Skarżysko i Starachowice.

Program Uroczystości

14 czerwca, piątek (Bodzentyn, Starachowice)

10:00 Konferencja „Żołnierze Ponurego i Nurta, bohaterowie Gór Świętokrzyskich”, Sala Biblioteki Publicznej im. Adeli Nawrot i Centrum Kultury w Bodzentynie

Konferencji towarzyszyć będzie promocja książek:

  • Wojciech Königsberg „Pułkownik Ponury. Biografia cichociemnego Jana Piwnika”
  • Katarzyna Kołodziejczyk „Pozostałem Niepokonany” – książka o kpt. Leszku Zahorskim ps. „Leszek Biały”;

12:30 Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej mjr. Marianowi Świderskiemu ps. „Dzik”, Rynek Górny 11 w Bodzentynie;

17:00 Wieczór pieśni partyzanckiej i patriotycznej w wykonaniu dzieci oraz młodzieży przy Ławeczce „Halnego” w Starachowicach.

15 czerwca, sobota (Michniów, Wykus)

12:00 „Lecz chciały niebiosa, by krew nam na wrzosach wolności ścieliła kobierce…” – wykład dr Justyny Staszewskiej – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie;

13:00 Spacer historyczny do Kamienia Michniowskiego – o śladach walk i działalności partyzantów opowie historyk Marcin Gawiński – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie;

13:30 Odjazd autobusu na Wykus z parkingu przy alei Armii Krajowej /na wprost „Falowca” – Starachowice;

14:00 Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Wąchocku – odjazd autobusu na Wykus;

15:15 Zebranie pocztów sztandarowych i grup zorganizowanych przy wejściu na Polanę Wykusową;

15:30 Wprowadzenie sztandarów na Polanę Wykusową;

15:40 Koncert patriotyczny Artura i Oliwi Biniek;

16:00 Podniesienie flagi na maszt, przywitanie zebranych:

  • Polowa Msza Święta w intencji mjr. „Nurta” i Jego Żołnierzy
  • Wręczenie Honorowych Policyjnych Odznak Zasługi im. „Ponurego”
  • Apel poległych i złożenie kwiatów.

16 czerwca, niedziela (Wąchock)

9:15 Odsłonięcie wystawy poświęconej mjr. cc. Eugeniuszowi Kaszyńskiemu ps. „Nurt”, prelekcja nt. dowódców Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” – Instytut Pamięci Narodowej Delegatura IPN Kielce. Teren Klasztoru Ojców Cystersów;

10:00 Zebranie pocztów sztandarowych;

10:15 Odsłonięcie i poświęcenie pomnika poświęconego 80. Rocznicy śmierci płk. cc. Jana Piwnika ps. „Ponury”;

10:30 Msza Święta w intencji płk. „Ponurego” i Jego Żołnierzy;

11:30 Defilada pod pomnikiem płk. „Ponurego” w Wąchocku:

  • Apel Poległych,
  • złożenie wiązanek,
  • defilada pocztów sztandarowych,
  • defilada pododdziałów wojskowych i grup zorganizowanych.

*****

W okresie II wojny światowej w rejonie obecnego rezerwatu przyrody Wykus stacjonowali partyzanci. Swój obóz zorganizował tu mjr Jan Piwnik „Ponury", dowódca świętokrzyskich zgrupowań partyzanckich AK. Niemcy w 1943 r. trzykrotnie organizowali obławy na Wykusie. Z dwóch, które miały miejsce 20 lipca i 17 września 1943 r., zgrupowania partyzantów wyszły zwycięsko, zadając napastnikom znaczne straty. Trzecia obława położyła kres działalności obozowiska Wykus. Ku czci poległych w walce o Ojczyznę, w miejscu dawnego obozu, 15 września 1957 r. odsłonięto kapliczkę z obrazem Matki Boskiej Bolesnej. Z czasem na jej ścianach umieszczono 123 pseudonimy poległych żołnierzy. Kapliczka otoczona jest murem, na którym obecnie zamontowano kilkaset tabliczek z nazwiskami żołnierzy zgrupowań „Ponurego" i „Nurta". Każdego roku, w drugą sobotę czerwca, na Wykusie organizowane są uroczystości upamiętniające poległych żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury".